Artilea ardietatikedo llama, alpaka, bikuña, ahuntzedo untxietatiklortzen den zuntz bat da. Artilea berez animali hauen ilea da.

Oihalgintzan erabiltzen da mota guztietako jantziak egiteko, beroa mantentzeko duen gaitasuna dela eta. Horregatik artilezko produktuak gehiago erabiltzen dira zonalde hotzetan beroetan baino.

Kotoiaren aurkikuntzarekin artilea gutxiago erabiltzen hasi zen, hau sortzen merkeagoa baitzen eta Industri Iraultzarenondotik prozesatzea ere askoz errezagoa zelako.

Ardi latxaren ileak esangura handia izan du Euskal Herrian; horren tradizioa oso errotuta egon da baserrietan oihalgintzarako erabiltzen bait zen.

Aintzinean artzainak txilarrezko adartxoak erabiltzen zituzten orratz bezela.

Artillearekin galtzerdiak eta erropa ezberdinak egiten zituzten, txalekoak, jakak, txapelak batzuetan koloretako artile arekin apaintzen zituzten hauek, forma eta hizkiak erabiliz.